Radionica pod nazivom „Od marginalnih terena do obnovljivih izvora energije u Crnoj Gori”

    U hotelu „Otrant” u Ulcinju održana je dvodnevna radionica (06.06.2013.god. - 07.06.2013.god.) pod nazivom „Od marginalnih terena do obnovljivih izvora energije u Crnoj Gori". Radionici je prisustvovao Zvonimir Dubravčić u ime Opštine Tivat kao i Tonko Lukšić u ime JP Komunalno Tivat. Radionica je održana u sklopu M2RES projekta. IPA partner sa crnogorske strane je Opština Ulcinj koja je zadužena za implementaciju i pripremu aktivnosti projekta na teritoriji Crne Gore.

U projektu učestvuju brojni partneri iz zemalja EU (Italija, Slovenija, Grčka, Rumunija, Austrija, Bugarska i Mađarska) kao i partneri iz zemalja uključenih u predpristupnom procesu (Crna Gora, Srbija i Albanija). Obezbijeđena sredstva za partnere sa crnogorske strane iznose 87.906,20€. Cilj projekta je otkrivanje marginalnih područija (deponija, kamenoloma, površinskih kopova, nekadašnjih vojnih objekata, kontaminiranih lokacija) kroz investiranje u obnovljive izvore energije. Projekat je takođe usmjeren na zaštitu prirode i okoline, proizvodnju električne energije sa ugroženih područija, ostvarivanje dobiti kroz RES-investicije za privatne i javne uprave. Projektom su predviđene brojne aktivnosti kao što su izrada studija na regionalnom i nacionalnom nivou, izrada vodiča o razvoju OIE, širenje svijesti o potrebama OIE, uvođenje brojnih mjera kojima bi se  proširila primjena OIE u lokalnim energetskim planovima, izrada četrdeset primjera investicionih prijedloga, odabir deset najboljih od kojih će dva biti promovisana. Direktne ciljne grupe su lokalne samouprave i kreatori politike dok su indirektne ciljne grupe građani, komunalne službe, elektroprivreda, investitori. Učesnici radionice upoznati su sa marginalnim područijima koja nisu samo zagađena već mogu biti i nedovoljno produktivna područija. Partneri sa crnogorske strane odradili su studije identifikacije marginalnih područija u primorskom regionu. Parametri koji su bili potrebni u studiji za svaku lokaciju jesu: vlasništvo, dozvoljene vrste otpada, dozvoljena zapremina otpada, stabilnost tla, prisustvo vodenih izvora, nadmorska visina. Na područiju tivatske opštine identifikovana su dva marginalna područija Grabovac i Lovanja. Veliki problem predstavlja trenutno stanje zakona kojim je predviđen otkup struje jedino sa krovova stambenih objekata (po cijeni od 0,15 centi / kwh) dok otkup struje od OIE sa zemlje nije predviđen. Učesnicima su takođe predstavljene neke od bitnijih karakteristika fotonaponskih sistema. Prilikom njihove instalacije bitno je voditi računa da li postoji neka prepreka ka suncu prilikom njihovog postavljanja, o daljini energetske mreže, ograničenju pejzaža, prisustvu geoloških i ekoloških ograničenja. Fotonaponski sistemi na tlu djele se na: polikristalne (1kwe na 20m²) i amorfne (1kwe na 30m²). Primorski region Crne Gore obiluje sunčevim zračenjem koje iznosi 1135-1403 kwh/kwp dok su po smjernicama minimalni uslovi za postavljanje fotonaponskih sistema 800 kwh/kwp sunčevog zračenja. Vjetroelektrane takođe predstavljaju jedan od bitnih izvora energije u svijetu. Što se tiče našeg primorija prosječna brzina vjetra iznosi od 4,5m/s - 5.5m/s dok minimalan uslov za postavljanje vjetroelktrana propisan smjernicama ograničava brzinu vjetra na 5m/s. Veoma zanimljiv izvor energije u svijetu predstavljaju solarni tornjevi oko kojih se postavljaju reflektori koji sunčevu svjetlost usmjeravaju ka vrhu tornja na kojem se postiže temperatura oko 1 000 C°. Cilj ovih studija jeste odrediti marginalne lokacije i postaviti osnovne karakteristike kao i privući buduće investitore koji će graditi elektrane na OIE. Smatra se da je vijek trajanja jedne solarne elektrane oko 25 godina, od toga je investitoru potrebno 10 godina proizvodnje električne energije za pokrivanje troškova dok ostale godine predstavljaju profit. Do 2050 godine 15% potreba električne energije evropskog tržišta bit će podmireno od strane OIE. Cijena kvalitetnog polikristalnog fotopanela iznosi oko 1500e po kw a amorfnog oko 1 000e sa kompletnom instalacijom. Što se tiče primjera dobre prakse prije svega treba istaći realizaciju fotonaponskog postrojenja na deponiji Roncajette u Padovi čija snaga iznosi 1MWp, a čiji godišnji iznos proizvedene energije iznosi impresivnih 1.200.000 kwh što je dovoljno za podmirivanje 20% energije koju troši tramvajski sistem Padove u jednoj godini. Najveći proizvođač energije na biogas je Njemačka. Biogas se upumpava i dovodi do generatora koji proizvodi električnu energiju u iznosu 2.000.000 kw/h godišnje. U svijetu je takođe dosta razvijena izgradnja elektrana na područijima bogatim termomineralnim izvorima. Gasovi koji se stvaraju na tim područijma koriste se za pokretanje turbina koje proizvode električnu energiju. Najbolji primjer predstavljaju zemlje Beneluksa i Australija.